LEKTURY POLSKIE
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
Aktualizacja: 26.12.2021 23:29 Publikacja: 24.12.2021 06:00
Foto: Pixabay
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
6. „Lalka" Bolesława Prusa
7. Trylogia historyczna Pawła Jasienicy
8. „Boże igrzysko" Normana Daviesa
9. Wiersze Juliusza Słowackiego
10. Powieści Stefana Żeromskiego
Ranking „książek uczących polskości" opracowaliśmy na podstawie opinii 20 postaci znaczących dla polskiej nauki, kultury i życia publicznego. Ponad połowa pytanych przez nas wskazała „Trylogię", co wydaje się oczywiste. Mniej oczywiste jest, że choć dzieło Henryka Sienkiewicza było zdecydowanie najczęściej wymieniane, to żaden z naszych rozmówców nie uważa go za najważniejsze. Zdaniem Roberta Gwiazdowskiego z Centrum im. Adama Smitha „»Trylogia« to po pierwsze rycerskość, a dopiero potem pojawia się w niej patriotyzm, który się na nią nakłada i świetnie się z nią komponuje".
Czytaj więcej
List Zbigniewa Herberta z 7 stycznia 1995 roku.
Drugie miejsce zajął „Pan Tadeusz". Według reżysera Jerzego Hoffmana, „czytając epilog, nie da się nie myśleć o tragicznej historii Polski – jest absolutnie przejmujący". „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jest najważniejszą książką m.in. dla prof. Andrzeja Paczkowskiego. – To dzieło, które wskazuje najważniejsze trudności, jakie Polacy mają sami ze sobą. Trzeba je znać, aby rozumieć i umieć odczytać sens kulturowej tożsamości naszego narodu – twierdzi historyk.
Wielu naszych rozmówców podkreślało wagę poezji. – Polszczyzna wydaje się być językiem stworzonym dla poezji, z prozą życia nasz język ojczysty radzi sobie gorzej – mówi architekt Czesław Bielecki, według którego Zbigniew Herbert zasługuje na miano poety najlepiej uczącego polskości. Zaś Robert Gwiazdowski twierdzi, że „z wierszy Herberta można się uczyć polskości, tak jak z erotyków Poświatowskiej kobiecości...".
Pierwszą piątkę zamykają „Dziady cz. III", czyli ponownie Adam Mickiewicz. Jest to najważniejsze dzieło m.in. dla socjologa Barbary Fedyszak-Radziejowskiej, która uważa, że „uczyć polskości i budzić miłość do Polski trzeba w wieku młodzieńczym, gdy uczymy się kochać innych i rozumieć samych siebie".
W pierwszej dziesiątce znalazła się także historyczna trylogia Pawła Jasienicy („Polska Piastów", „Polska Jagiellonów", „Rzeczpospolita Obojga Narodów"), choć dla dyrektor Muzeum Komunizmu w Nowej Hucie Jadwigi Emilewicz ważna jest jeszcze jedna pozycja tego autora: „Polska anarchia".
Nasi rozmówcy uważają, że nie trzeba być wcale Polakiem, by bardzo dobrze uczyć polskości. „Boże igrzysko" walijskiego historyka Normana Daviesa, czyli historia Polski napisana po angielsku, zyskała olbrzymie uznanie u kilku naszych rozmówców, a według historyka prof. Bogdana Musiała jest to wręcz książka najważniejsza.
Na miejscu 10. znalazła się proza Stefana Żeromskiego. Nasi rozmówcy wymieniali „Popioły", „Przedwiośnie", „Różę" i „Urodę Życia". Bohdan Cywiński tłumaczy ten wybór następująco: – Powieści te rysowały polskość jako propozycję życia godziwego w niełatwej, a równocześnie bliskiej moim doświadczeniom sytuacji.
Czytaj więcej
12 LIPCA 2008: Polacy mają wierzyć, że to nie zwykli ludzie obalili komunizm, lecz garstka opozycjonistów, którym za to należy się dożywotnio rząd dusz i władza.
Poza pierwszą dziesiątką znaleźli się Józef Mackiewicz, Witold Gombrowicz, Melchior Wańkowicz, Aleksander Kamiński, Cyprian Kamil Norwid, Czesław Miłosz, Maria Dąbrowska, Jarosław Marek Rymkiewicz i Henryk Rzewuski (Marek Nowakowski o „Pamiątkach Soplicy" powiedział, że autor „soczystym i żwawym językiem pokazuje pozytyw i negatyw polskości"). A także słynna książka autorstwa jednego z uczestników naszej ankiety, Bohdana Cywińskiego – „Rodowody niepokornych" z 1971 roku – o której historyk prof. Paweł Machcewicz mówi, że podczas lektury przed laty odnajdywał w niej współczesnych „niepokornych" z kręgów peerelowskiej opozycji.
* * *
Naszymi rozmówcami byli prof. Jacek Bartyzel, Czesław Bielecki, prof. Andrzej Jacek Blikle, prof. Wiesław Chrzanowski, prof. Bohdan Cywiński, Jadwiga Emilewicz, Barbara Fedyszak-Radziejowska, Dariusz Gawin, prof. Stanisław Gomułka, Robert Gwiazdowski, Jerzy Hoffman, Roman Kluska, Stanisław Kluza, Antoni Krauze, prof. Paweł Machcewicz, prof. Bogdan Musiał, prof. Andrzej Paczkowski, Liliana Sonik, prof. Jadwiga Staniszkis, Jerzy Zelnik. Mocno zaskoczyło nas, iż kilkanaście innych osób, które naszym zdaniem mają duże znaczenie dla polskiego życia publicznego, odmówiło wypowiedzi, twierdząc, że „na temat najważniejszych dla polskości książek nie mają nic do powiedzenia".
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Plus Minus
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
29 STYCZNIA 2011: To wózek skromny nawet jak na najbiedniejszy region Tunezji. Rowerowe koła, pospawane rurki i blaszany blat. Należał do sprzedawcy warzyw i owoców, który nie miał pozwolenia na handel. Od tego wózka zaczęła się rewolucja, która obaliła obracającego miliardami prezydenta Ben Alego.
30 MAJA 2015: Dziś z polskim zdaniem nikt się nie liczy. Wiem, że nie jesteśmy światowym mocarstwem, ale to nie znaczy, że mamy się wyzbyć swych ambicji.
17 KWIETNIA 2010: Następnego dnia rano prezydent zadzwonił z przeprosinami. A ja przepraszałem za wyzywający uśmiech, z którym przyjąłem ostre słowa prezydenta w obronie brata.
24 WRZEŚNIA 2011: Historia Żydów z Polski nie kończy się wraz z Holokaustem, czy jak chcą inni – wraz z rokiem 1968. Ta historia trwa. Żydzi z Polski podbili świat!
10 STYCZNIA 2015: Dziś kurator już nie jest tylko pomysłodawcą pokazów, interpretatorem dzieł, egzegetą twórczych poszukiwań. Mianowano go artystą!
Systemy do zarządzania zasobami ludzkimi nie tylko zwiększają efektywność pracy zespołów HR, ale także wspomagają rozwój pracowników poprzez planowanie szkoleń i wzmacnianie zaangażowania, co zapobiega nadmiernej rotacji.
Partia Jarosława Kaczyńskiego w kampanii wyborczej znowu atakuje mniejszości seksualne, licząc na polaryzację sceny politycznej i sukces 9 czerwca. Przemysław Czarnek, radykalizując się, traci szansę na nominację prezydencką PiS i przewodzenie partii.
Publicyści i historycy wystosowali do prezydenta Andrzeja Dudy list otwarty, w którym apelują, by zawetował on nowelizację ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych, przyjętej przez Sejm. „Ewentualne podpisanie przez Prezydenta RP ustawy honorującej tzw. język śląski, jako język regionalny, rodzić będzie niepokojące następstwa” – czytamy.
Ze względu na trudne warunki, w tym tygodniu obowiązywać będą ostrzeżenia pogodowe. Synoptycy z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) ostrzegają między innymi przed burzami w północnych oraz południowo-wschodnich częściach kraju.
„Zdegenerowany człowieku, nie kłam” – takimi słowami zwrócił się były minister edukacji Przemysław Czarnek do europosła Lewicy Roberta Biedronia. W ramach protestu wiceminister Paweł Zalewski wyszedł ze studia.
Czy za naruszenie uchwały Rady Języka Polskiego czeka nas o 6:00 nad ranem wizyta językowej policji? Czy może jest to tylko niewiążący nikogo zbiór zaleceń? To zagadnienie wbrew pozorom nie jest takie proste - nie tylko na gruncie prawnym.
W drugim odcinku reaktywowanego podcastu „Posłuchaj Plus Minus” porozmawiamy o tym, dlaczego nie możemy dojść do żadnego rozstrzygnięcia w debacie o aborcji, która stała się nieusuwalnym elementem naszego politycznego krajobrazu. I choć nasze dyskusje na ten temat nie mają końca, to coraz częściej merytoryczne argumenty znikają na rzecz emocjonalnych pokrzykiwań. Gościem Darii Chibner będzie Tomasz P. Terlikowski – RMF, publicysta, felietonista.
Co naprawdę myślą o Zielonym Ładzie liderzy koalicji rządzącej? Jaki kierunek chcieliby nadać UE wraz ze swymi sojusznikami w Europie? W kampanii wyborczej na razie więcej jest ostrych ataków na PiS – który równie brutalnie na nie odpowiada – niż konkretnych zapowiedzi dotyczących unijnej polityki.
Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze stara się o nakaz aresztowania premiera Izraela Beniamin Netanjahu i przywódcy Hamasu Jahji Sinwara pod zarzutem zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości w związku z atakiem na Izrael z 7 października i późniejszą wojną w Gazie.
Matura 2024 - dzień dziesiąty. Dziś maturzyści zdawali egzamin z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. Publikujemy arkusze CKE z odpowiedziami ekspertów.
Prezes Trakcji Arkadiusz Arciszewski został zatrzymany na zlecenie Prokuratury Krajowej. Oprócz niego jeszcze kilkanaście osób. Chodzi m.in. o korupcję, ale śledczy nie podają szczegółów.
Ekipy poszukiwawcze zlokalizowały miejsce katastrofy śmigłowca, którym leciał prezydent Iranu, Ebrahim Raisi - podała irańska telewizja państwowa. Irańska agencja Mehr podała, że prezydent Iranu zginął w katastrofie.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W nocy z 19 na 20 maja rosyjskie drony atakowały obwód lwowski.
Przemawiając z okazji obchodów 80 rocznicy bitwy pod Monte Cassino, premier Donald Tusk zapowiedział inwestycję w wysokości 10 mld zł we wzmocnienie wschodniej granicy RP. Narodowy Plan Obrony i Odstraszania nazwany został kryptonimem “Tarcza Wschód”. Co kryje się za tymi ambitnymi planami? Rozmowa z Jarosławem Wolskim z Akademii Marynarki Wojennej.
Polski rynek mieszkaniowy był w ostatnich latach poddany silnym zawirowaniom popytowym.
Partia Jarosława Kaczyńskiego w kampanii wyborczej znowu atakuje mniejszości seksualne, licząc na polaryzację sceny politycznej i sukces 9 czerwca. Przemysław Czarnek, radykalizując się, traci szansę na nominację prezydencką PiS i przewodzenie partii.
Karol Świderski stał się w krótkim czasie jedną z ważniejszych postaci reprezentacji Polski. Choć nie zawsze wychodzi w podstawowym składzie, wystarczy mu kilkanaście minut, by odwrócić losy meczu.
Finansowo nie jesteśmy zupełnie przygotowani na przeprowadzenie tak dużych remontów. Obawiam się, że generalnie polskiego społeczeństwa w tej chwili nie jest stać na wdrożenie dyrektywy budynkowej - stwierdził w rozmowie z Bussines Insiderem Mariusz Łubiński.
My chcemy zadeklarować, że stawiamy sprawę obrony jako ten element, który ma charakter ponadpartyjny - mówił Jarosław Kaczyński w czasie wystąpienia dla mediów.
Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych nałożył ponad 10 tys. zł kary na Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „Stop LGBT” za to, w jaki sposób prowadził zbiórkę podpisów.
W ostatnich miesiącach to zamożni konsumenci ratowali poziom konsumpcji w USA. Pojawiają się jednak sygnały, że zaczynają być ostrożniejsi przy zakupach.
Blisko 50 osób wykorzystanych seksualnie przez duchownych domaga się, by abp Tadeusz Wojda został zawieszony w pełnieniu obowiązków przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. List w tej sprawie skierowali do członków Rady Stałej KEP oraz nuncjusza apostolskiego.
Rząd rozważa wprowadzenie limitów cen mkw. mieszkań, które można by kupić na tani kredyt. Czy takie kryterium ma sens?
Kuba słynęła z cukru, rumu i cygar. Produkcja cukru przechodzi jednak głęboki kryzys, a cukrownictwo na wyspie jest na skraju upadku.
Prezydent Ebrahim Raisi nie był najważniejszym człowiekiem w Iranie. Ale mógł nim niedługo zostać. Pasował do reżimu. Reżimu, który się zapewne nie zmieni.
Śmierć irańskiego prezydenta nie zrobiła wrażenia na rynku ropy. Iran od amerykańskich sankcji sprzed ponad dekady przestał się na nim liczyć. Jest jednak inny surowiec, który podrożał do maksimum wszech czasów.
Dwóch sędziów Wysokiego Trybunału (High Court) Wielkiej Brytanii orzekło, że Julian Assange, twórca WikiLeaks, może odwołać się od decyzji brytyjskiego rządu ws. jego ekstradycji do USA.
Banki, telekomy, potężne polskie przedsiębiorstwa prywatne i państwowe są zainteresowane sztuczną inteligencją i wszystkie już wdrażają jakieś elementy tych rozwiązań. Im schodzimy niżej, do przedsiębiorstw średnich i małych, tym bariera jest większa, a zrozumienie potencjalnych korzyści mniejsze – mówi Dariusz Piotrowski, dyrektor zarządzający Dell Technologies Polska.
Sii w ostatnich latach dynamicznie zwiększał zatrudnienie stając się jedną z największych firm informatycznych w Polsce, dostarczającą usługi IT w wielu segmentach rynku – od tworzenia aplikacji, przez całodobowe wsparcie informatyczne aż po obsługę infrastruktury informatycznej.
Spółka Arche, jako jeden z nielicznych deweloperów, wciąż potrafi przyciągać inwestorów indywidualnych do kupowania udziałów w hotelach.
Różnica poparcia dzieląca Koalicję Obywatelską oraz Prawo i Sprawiedliwość to mniej niż punkt procentowy - wynika z sondażu IBRiS dla "Wydarzeń" Polsatu.
Beatrice Vio to włoska gwiazda szermierki. Amputowano jej obie ręce i nogi, ale dzięki protezom nowej generacji, które zaprojektował dla niej ojciec, mogła wrócić do sportu. W tym roku wystartuje w paraolimpiadzie w Paryżu, pojawiła się również na czerwonym dywanie festiwalu filmowego w Cannes.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas