LEKTURY POLSKIE
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
Aktualizacja: 26.12.2021 23:29 Publikacja: 24.12.2021 06:00
Foto: Pixabay
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
6. „Lalka" Bolesława Prusa
7. Trylogia historyczna Pawła Jasienicy
8. „Boże igrzysko" Normana Daviesa
9. Wiersze Juliusza Słowackiego
10. Powieści Stefana Żeromskiego
Ranking „książek uczących polskości" opracowaliśmy na podstawie opinii 20 postaci znaczących dla polskiej nauki, kultury i życia publicznego. Ponad połowa pytanych przez nas wskazała „Trylogię", co wydaje się oczywiste. Mniej oczywiste jest, że choć dzieło Henryka Sienkiewicza było zdecydowanie najczęściej wymieniane, to żaden z naszych rozmówców nie uważa go za najważniejsze. Zdaniem Roberta Gwiazdowskiego z Centrum im. Adama Smitha „»Trylogia« to po pierwsze rycerskość, a dopiero potem pojawia się w niej patriotyzm, który się na nią nakłada i świetnie się z nią komponuje".
Czytaj więcej
List Zbigniewa Herberta z 7 stycznia 1995 roku.
Drugie miejsce zajął „Pan Tadeusz". Według reżysera Jerzego Hoffmana, „czytając epilog, nie da się nie myśleć o tragicznej historii Polski – jest absolutnie przejmujący". „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jest najważniejszą książką m.in. dla prof. Andrzeja Paczkowskiego. – To dzieło, które wskazuje najważniejsze trudności, jakie Polacy mają sami ze sobą. Trzeba je znać, aby rozumieć i umieć odczytać sens kulturowej tożsamości naszego narodu – twierdzi historyk.
Wielu naszych rozmówców podkreślało wagę poezji. – Polszczyzna wydaje się być językiem stworzonym dla poezji, z prozą życia nasz język ojczysty radzi sobie gorzej – mówi architekt Czesław Bielecki, według którego Zbigniew Herbert zasługuje na miano poety najlepiej uczącego polskości. Zaś Robert Gwiazdowski twierdzi, że „z wierszy Herberta można się uczyć polskości, tak jak z erotyków Poświatowskiej kobiecości...".
Pierwszą piątkę zamykają „Dziady cz. III", czyli ponownie Adam Mickiewicz. Jest to najważniejsze dzieło m.in. dla socjologa Barbary Fedyszak-Radziejowskiej, która uważa, że „uczyć polskości i budzić miłość do Polski trzeba w wieku młodzieńczym, gdy uczymy się kochać innych i rozumieć samych siebie".
W pierwszej dziesiątce znalazła się także historyczna trylogia Pawła Jasienicy („Polska Piastów", „Polska Jagiellonów", „Rzeczpospolita Obojga Narodów"), choć dla dyrektor Muzeum Komunizmu w Nowej Hucie Jadwigi Emilewicz ważna jest jeszcze jedna pozycja tego autora: „Polska anarchia".
Nasi rozmówcy uważają, że nie trzeba być wcale Polakiem, by bardzo dobrze uczyć polskości. „Boże igrzysko" walijskiego historyka Normana Daviesa, czyli historia Polski napisana po angielsku, zyskała olbrzymie uznanie u kilku naszych rozmówców, a według historyka prof. Bogdana Musiała jest to wręcz książka najważniejsza.
Na miejscu 10. znalazła się proza Stefana Żeromskiego. Nasi rozmówcy wymieniali „Popioły", „Przedwiośnie", „Różę" i „Urodę Życia". Bohdan Cywiński tłumaczy ten wybór następująco: – Powieści te rysowały polskość jako propozycję życia godziwego w niełatwej, a równocześnie bliskiej moim doświadczeniom sytuacji.
Czytaj więcej
12 LIPCA 2008: Polacy mają wierzyć, że to nie zwykli ludzie obalili komunizm, lecz garstka opozycjonistów, którym za to należy się dożywotnio rząd dusz i władza.
Poza pierwszą dziesiątką znaleźli się Józef Mackiewicz, Witold Gombrowicz, Melchior Wańkowicz, Aleksander Kamiński, Cyprian Kamil Norwid, Czesław Miłosz, Maria Dąbrowska, Jarosław Marek Rymkiewicz i Henryk Rzewuski (Marek Nowakowski o „Pamiątkach Soplicy" powiedział, że autor „soczystym i żwawym językiem pokazuje pozytyw i negatyw polskości"). A także słynna książka autorstwa jednego z uczestników naszej ankiety, Bohdana Cywińskiego – „Rodowody niepokornych" z 1971 roku – o której historyk prof. Paweł Machcewicz mówi, że podczas lektury przed laty odnajdywał w niej współczesnych „niepokornych" z kręgów peerelowskiej opozycji.
* * *
Naszymi rozmówcami byli prof. Jacek Bartyzel, Czesław Bielecki, prof. Andrzej Jacek Blikle, prof. Wiesław Chrzanowski, prof. Bohdan Cywiński, Jadwiga Emilewicz, Barbara Fedyszak-Radziejowska, Dariusz Gawin, prof. Stanisław Gomułka, Robert Gwiazdowski, Jerzy Hoffman, Roman Kluska, Stanisław Kluza, Antoni Krauze, prof. Paweł Machcewicz, prof. Bogdan Musiał, prof. Andrzej Paczkowski, Liliana Sonik, prof. Jadwiga Staniszkis, Jerzy Zelnik. Mocno zaskoczyło nas, iż kilkanaście innych osób, które naszym zdaniem mają duże znaczenie dla polskiego życia publicznego, odmówiło wypowiedzi, twierdząc, że „na temat najważniejszych dla polskości książek nie mają nic do powiedzenia".
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Plus Minus
29 STYCZNIA 2011: To wózek skromny nawet jak na najbiedniejszy region Tunezji. Rowerowe koła, pospawane rurki i blaszany blat. Należał do sprzedawcy warzyw i owoców, który nie miał pozwolenia na handel. Od tego wózka zaczęła się rewolucja, która obaliła obracającego miliardami prezydenta Ben Alego.
30 MAJA 2015: Dziś z polskim zdaniem nikt się nie liczy. Wiem, że nie jesteśmy światowym mocarstwem, ale to nie znaczy, że mamy się wyzbyć swych ambicji.
17 KWIETNIA 2010: Następnego dnia rano prezydent zadzwonił z przeprosinami. A ja przepraszałem za wyzywający uśmiech, z którym przyjąłem ostre słowa prezydenta w obronie brata.
24 WRZEŚNIA 2011: Historia Żydów z Polski nie kończy się wraz z Holokaustem, czy jak chcą inni – wraz z rokiem 1968. Ta historia trwa. Żydzi z Polski podbili świat!
10 STYCZNIA 2015: Dziś kurator już nie jest tylko pomysłodawcą pokazów, interpretatorem dzieł, egzegetą twórczych poszukiwań. Mianowano go artystą!
Walka środowisk proaborcyjnych o legalizację aborcji szybko przeszła z etapu „nikt nie mówi, że aborcja jest dobra” do etapu „niech nikt nie mówi, że aborcja jest zła”.
17 maja wielu zawodowych piłkarzy ma ujawnić swoją homoseksualność i w ten sposób posłać światu wyraźny sygnał. Tego życzy sobie inicjatywa „Sports Free” Marcusa Urbana. Pojawiają się jednak wątpliwości i krytyka.
Wygląda na to, że ambasador Izraela w Polsce Jakow Liwne wykorzystuje swój urząd do głoszenia poglądów, które mają mu pomóc w karierze politycznej. Bo jaki może być inny cel wypowiedzi, które zamiast zbliżać, antagonizują Polaków i Izraelczyków?
Wysłuchanie publiczne związane ze zmianami przepisów dotyczącymi przerywania ciąży zaplanowane zostało na cały dzień.
Badania pokazują, że Polska jest najbardziej homofobicznym krajem w UE. Osoby LGBT+ wciąż narażone są na ataki w publicznej przestrzeni – także ze strony osób zajmujących wysokie stanowiska w państwie.
Rada Języka Polskiego uchwaliła zmiany zasad ortografii, które obowiązywać będą od 1 stycznia 2026 r. Od tej daty np. nazwy mieszkańców miast powinniśmy pisać wielką literą, a nie małą, jak dotychczas. „To chyba największa reforma ortografii w czasach powojennych. Trzeba się będzie uczyć wielu rzeczy od nowa” - skomentowano na profilu Instytutu Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego.
Skazany na dożywocie Austriak Josef Fritzl, który więził swoją córkę przez 24 lata w piwnicy, gwałcił ją i spłodził z nią siedmioro dzieci, w najbliższym czasie opuści specjalny zakład penitencjarny. Sąd uznał bowiem, że może zostać przeniesiony do normalnego więzienia.
W pobliżu przylądka Spartel w Maroku orki zatopiły 15-metrowy jacht. Od 2020 roku – kiedy po raz pierwszy zgłoszono ataki tych ssaków na statki w regionie – doszło do prawie 700 podobnych incydentów.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W nocy nad Rosją strącano ukraińskie drony, a nad okupowanym Krymem Rosjanie mieli strącać pociski ATACMS.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W środę nowy rząd Rosji zbierze się na pierwszym posiedzeniu.
Iga Świątek zagra w czwartym finale turnieju WTA w tym sezonie. W półfinale Internazionali BNL d’Italia w Rzymie liderka rankingu pokonała 6:4, 6:3 trzecią na świecie Coco Gauff. W sobotę rywalką Polki będzie Aryna Sabalenka albo Danielle Collins.
Warszawskie indeksy kontynuowały dobrą passę zaliczając kolejną wzrostową sesję z rzędu i nowe szczyty hossy. Tempo zwyżek jednak nie zachwyciło.
Jestem pewien, że warszawiacy krytycznie ocenią decyzję Rafała Trzaskowskiego o zakazie wieszania symboli religijnych w urzędach, a nawet trzymania takowych na ich służbowych biurkach. Prezydent Warszawy właśnie uczynił pierwszy krok na drodze do przegranej w boju o Pałac Prezydencki.
Premier Donald Tusk spiera się z prezydentem Andrzejem Dudą o kompetencje w nominowaniu Polaka na stanowiska komisarza Unii Europejskiej. Dla Brukseli kluczowe będzie zdanie rządu. I ustawa kompetencyjna, przyjętej pod koniec rządów PiS, niczego nie zmienia.
W Trójmieście deweloperzy uzupełnili ofertę mieszkaniami dużo tańszymi niż średnia dla całego rynku. Jak drogie lokale trafiały na rynek w innych miastach?
Nieprzeszkolony wolontariusz ujawnił na portalu społecznościowym zbyt wiele danych ponad stu uczestników zawodów sportowych. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wymierzył karę, ale nie za to.
Ceny srebra osiągają obecnie najwyższy poziom od trzech lat. W ostatnich dniach oscylują wokół 28 dolarów za uncję. A kurs złota powędrował w miniony piątek w górę o prawie 70 dolarów, przekraczając pułap 2370 dolarów za uncję, zaś w tym tygodniu zbliża się do 2400 dolarów.
Czy pokazana na festiwalu w Cannes piąta część opowieści z cyklu „Mad Max”, już oczywiście bez Mela Gibsona, stanie się wielkim przebojem lata?
Co, jak, gdzie, i za ile? Słoneczne hiszpańskie wybrzeże coraz mocniej kusi zagranicznych nabywców mieszkań i domów. Coraz liczniejszą grupę stanowią wśród nich Polacy.
Prezydent-elekt Słowacji Peter Pellegrini poinformował, że w szpitalu rozmawiał z premierem Robertem Ficą. Pellegrini mówił, że Fico był "o włos" od śmierci.
Walka środowisk proaborcyjnych o legalizację aborcji szybko przeszła z etapu „nikt nie mówi, że aborcja jest dobra” do etapu „niech nikt nie mówi, że aborcja jest zła”.
Wywodzący się z Francji deweloper Eiffage Immobilier Polska rozpoczął budowę apartamentowca przy ul. Stanisława Kierbedzia w Warszawie.
Brak personelu lotniczego do załadunku bagaży, który doprowadził do dużego opóźnienia lotu, może stanowić „nadzwyczajną okoliczność” wyłączającą odpowiedzialność linii lotniczej względem pasażerów - orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Nie zaskoczył mnie sam atak. Zaskoczyło mnie, że to atak na premiera - mówi o zamachu na Roberta Ficę Magdaléna Vášáryová, była ambasador Słowacji w Polsce
Donald Tusk mówi już wprost: „Żyjemy w czasach przedwojennych”. Ale Koalicja Obywatelska wypuściła spot, który nie licuje z powagą słów swojego lidera i szefa polskiego rządu.
Hubert Hurkacz (9. ATP) przegrał 5:7, 6:3, 3:6 z Amerykaninem Tommy Paulem (16. ATP) w ćwierćfinale turnieju ATP Masters 1000 w Rzymie. Polaka niespodziewanie zawiodła jego najsilniejsza broń – serwis.
Atenor, belgijski deweloper odpowiedzialny za inwestycję biurową Lakeside na stołecznym Mokotowie, zapowiada odnowienie sąsiedniego ponad 20-letniego budynku UBC II.
W sobotę 18 maja w stolicy odbędzie się jubileuszowa 20. Noc Muzeów. Zamek Królewski udostępni od godz. 19 do godz. 2 w nocy specjalną trasę zwiedzania, obejmującą Sale Sejmowe i Senatorską, w których uchwalono Konstytucję 3 maja.
Zadrzechnia fioletowa – największa pszczoła spotykana w Polsce, nazywana także „czarną pszczołą" – w 2002 roku została uznana za gatunek wymarły. Okazało się jednak, że wróciła ona do Polski. Przypominamy, co możemy zrobić, by pomóc tym pożytecznym owadom.
Wzrost inflacji powyżej celu NBP, do którego dojdzie w warunkach ożywienia gospodarczego i szybkiego wzrostu płac, może skłonić Radę Polityki Pieniężnej do podwyżki stóp procentowych - mówi dr Jakub Borowski, główny ekonomista Credit Agricole Bank Polska.
Polska po raz kolejny została uznana za najbardziej homofobiczny kraj Unii Europejskiej według najnowszego rankingu ILGA-Europe „Rainbow Map”. To smutne wyróżnienie budzi różnorodne emocje wśród osób LGBT+, które codziennie muszą stawiać czoła nieprzyjaznej rzeczywistości.
Premier Donald Tusk opublikował na swoim profilu w serwisie X wpis z pogróżkami pod jego adresem umieszczony 15 maja w serwisie X.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas