Pracę zmieniamy bardzo ostrożnie. Polacy najbardziej lojalni w Europie

Chociaż w ostatnich latach pracodawcy nad Wisłą tracili średnio milion pracowników rocznie, a ponad połowa z nich przechodziła do nowych firm, to na tle innych państw jesteśmy jednak krajem o niskiej rotacji kadr.

Publikacja: 20.03.2024 03:00

Pracę zmieniamy bardzo ostrożnie. Polacy najbardziej lojalni w Europie

Foto: Adobe Stock

Polacy należą do najbardziej lojalnych pracowników w Europie. Ostrożnie zmieniają pracodawców, co widać szczególnie w czasach słabszej koniunktury na rynku pracy, takich, jakie mamy obecnie – wynika z przygotowanej przez Polski Instytut Ekonomiczny analizy „Rotacji pracowników w Polsce”, którą „Rzeczpospolita” opisuje jako pierwsza.

W ostatnich 20 latach rocznie średnio co dziesiąty pracownik rozstawał się z dotychczasowym pracodawcą (nie zawsze dobrowolnie). Ten wskaźnik podwyższały osoby zatrudnione na umowach na czas określony, które niekiedy pracują sezonowo. W tej grupie wskaźnik rotacji jest dwukrotnie wyższy i w ostatnich latach oscylował wokół 20 proc. Dlatego też, chcąc zwiększyć lojalność pracowników, firmy chętniej oferowały umowy o pracę.

Dużo zmian w hotelach

– Jesteśmy krajem o niskiej rotacji pracowników – mówi Aneta Kiełczewska, zastępca kierownika w Zespole Ekonomii Behawioralnej PIE i współautorka analizy. Tę opinię potwierdzają dane Eurostatu, według których wskaźnik rotacji w Polsce jest trzykrotnie niższy niż w krajach z najbardziej mobilnymi pracownikami, w tym w Holandii, Danii czy Islandii (unijne statystyki nie są jednak bezpośrednio porównywalne z wynikami analizy PIE). Wiele jednak zależy od sektora i branży.

Wyraźnie większa – i to dwuipółkrotnie – jest rotacja pracowników w sektorze prywatnym niż w publicznym, gdzie pracodawcy mają dużo mniej możliwości konkurowania o ludzi wysokością płac. Jak przypomina Mateusz Żydek z agencji zatrudnienia Randstad, najważniejszym motorem zmiany pracy są warunki oferowane przez nowego pracodawcę, na czele z wyższym wynagrodzeniem.

Czytaj więcej

Nielubiany przez szefów benefit zostanie w firmach na stałe

Wśród branż największą rotację widać w hotelarstwie i gastronomii (między 2021 r. i 2022 r. wynosiła 8,1 proc.) oraz w budownictwie (7,1 proc.), gdzie – jak przypomina PIE – jest duży udział pracy sezonowej, a także płacenia „pod stołem”. Na trzecim miejscu jest transport. Natomiast najrzadziej zmieniają pracodawców osoby zatrudnione w ochronie zdrowia i edukacji, gdzie dominuje sektor publiczny.

Efekt pandemii

W roku 2022, ostatnim ujętym w analizie PIE, dotychczasowe miejsca zatrudnienia opuściło milion osób, czyli 7,5 proc. tych, które rok wcześniej pracowały. Był to najniższy wskaźnik rotacji w analizowanym 20-leciu. Rok wcześniej jej poziom wynosił 8,3 proc., a w roku wybuchu pandemii (2020) sięgał 9,2 proc.

Było to jednak w dużej mierze efektem wzrostu liczby pracowników, którzy odeszli z rynku pracy w czasie pandemii koronawirusa. Wówczas nie tylko więcej osób straciło zatrudnienie, ale i przybyło osób przechodzących na emerytury czy renty.

Na zmianę pracy w okresie lockdownów decydowali się nieliczni, choć jednocześnie wielu pracowników m.in. z zamrożonej wówczas branży hotelarsko-gastronomicznej musiało szukać nowego zajęcia. Większa część pracowników, bo 4,1 proc. osób rocznie, zmieniło pracodawców w dwóch następnych latach 2021 i 2022, gdy znacząco zmalał z kolei odsetek osób opuszczających rynek pracy. W 2022 r. zrobiło to niespełna 460 tys. kobiet i mężczyzn pracujących w 2021 r., najczęściej (prawie co trzecia osoba) przechodząc na emeryturę lub rentę.

Więcej, bo 542 tys. osób, zmieniło w 2022 r. pracodawcę, choć i tak ta liczba była o 80 tys. mniejsza niż pięć lat wcześniej, gdy poprawa koniunktury w gospodarce szybko zwiększała liczbę nowych miejsc pracy. Zwiększała też liczbę pracowników zatrudnianych na umowach o pracę, czyli na etatach, które sprzyjają stabilizacji pracy. Podobnie jak przyspieszony w ostatnich latach wzrost wynagrodzeń, który pomagał zwiększyć lojalność pracowników.

Czytaj więcej

Kto musi jeszcze poczekać na rynek pracownika

Starsi bardziej lojalni

Jak zwraca uwagę Aneta Kiełczewska, stabilizacji na rynku pracy sprzyja zmiana struktury wieku pracowników, wśród których rośnie udział starszych osób. A te, jak wynika z danych PIE, znacznie rzadziej decydują się na zmianę – podczas gdy w 2022 r. pracę zmieniło 10,8 proc. najmłodszych pracujących w 2021 r. (15–19 lat), to wśród osób w wieku 50 + ten odsetek nie przekraczał 2 proc.

Czynnikiem wymuszającym lojalność pracowników jest też osłabienie koniunktury na rynku pracy, widoczne od 2022 roku. Jak zaznacza Mateusz Żydek z Randstad, w ich badaniach już od końca 2021 r. widać ustabilizowanie się rotacji pracowników. W tym okresie średnio 20 proc. badanych zmieniało pracę w półroczu poprzedzającym badanie, zaś w najnowszym sondażu ten odsetek spadł do 19 proc.

Joanna Cieślik z firmy rekrutacyjnej Antal twierdzi, że specjaliści i menedżerowie znacznie ostrożniej zmieniali pracę w 2023 r. – gdy w badaniu Antala odsetek tych, którzy aktywnie poszukują pracy, spadł pod koniec ub. roku do 31 proc. z 48 proc. rok wcześniej. W 2024 r. ten trend jeszcze się utrzyma, tym bardziej że jest mniej ofert pracy. – Kandydaci sami kontaktują się z rekruterami, podpytując o możliwości, ale decyzję o zmianie podejmują bardzo ostrożnie, rozważając każdy aspekt – zaznacza Joanna Cieślik.

Również Karolina Lis, dyrektor w Hays Poland, ocenia, że choć specjaliści i menedżerowie chętniej niż przed rokiem biorą udział w rekrutacjach, to wciąż z ogromną rozwagą podejmują decyzje o przyjęciu lub odrzuceniu oferty pracy.

Polacy należą do najbardziej lojalnych pracowników w Europie. Ostrożnie zmieniają pracodawców, co widać szczególnie w czasach słabszej koniunktury na rynku pracy, takich, jakie mamy obecnie – wynika z przygotowanej przez Polski Instytut Ekonomiczny analizy „Rotacji pracowników w Polsce”, którą „Rzeczpospolita” opisuje jako pierwsza.

W ostatnich 20 latach rocznie średnio co dziesiąty pracownik rozstawał się z dotychczasowym pracodawcą (nie zawsze dobrowolnie). Ten wskaźnik podwyższały osoby zatrudnione na umowach na czas określony, które niekiedy pracują sezonowo. W tej grupie wskaźnik rotacji jest dwukrotnie wyższy i w ostatnich latach oscylował wokół 20 proc. Dlatego też, chcąc zwiększyć lojalność pracowników, firmy chętniej oferowały umowy o pracę.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Rynek pracy
Ukraińcy mogą zniknąć z polskiego rynku pracy. Kto ich zastąpi?
Rynek pracy
Polskie firmy mają problem. Wojenna mobilizacja wepchnie Ukraińców w szarą strefę?
Rynek pracy
Złe i dobre strony ostrego wzrostu płac
Rynek pracy
Rośnie popyt na pracę dorywczą
Rynek pracy
Pokolenie Z budzi postrach wśród pracodawców