Teraz 4 zł za tydzień dostępu!
Czytaj 46% taniej przez 4 miesiące
Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Czytaj bez ograniczeń artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.
Aktualizacja: 17.05.2024 07:23 Publikacja: 07.02.2024 17:20
Badanie czarnych dziur stanowi jedno z największych wyzwań współczesnej nauki
Foto: AdobeStock
Czy czarne dziury mogą „chorować” na „niestrawność”? Takie porównanie do procesów trawiennych jest dobrym sposobem na zobrazowanie odkrytych niedawno przez astronomów zadziwiających mechanizmów tzw. opóźnionych emisji czarnych dziur. Takie zjawiska nagłego „ożywania” supermasywnych czarnych dziur mogą pomóc w wyjaśnieniu powstawania potężnych dżetów kosmicznych i ewolucji wszechświata.
Ale zacznijmy od podstawowego pytania: czym w ogóle są kosmiczne czarne dziury? Już w 1796 roku francuski matematyk Pierre Simon de Laplace ostrzegał w swojej książce „Exposition du Systeme du Monde”, że w kosmosie istnieją przerażające obiekty o niewielkiej objętości i olbrzymiej masie. Ale dopiero w 1916 roku niemiecki fizyk Karl Schwarzschild wyliczył na podstawie równania pola ogólnej teorii względności Einsteina (ogłoszonej rok wcześniej) istnienie tzw. osobliwości, czyli obiektów lub zjawisk, w których przestają działać teoretyczne prawa fizyki newtonowskiej ze względu na nieskończone wyniki. Większość astrofizyków początkowo odrzuciła tę koncepcję, zakładają, że we wszechświecie nie mogą przecież istnieć obiekty grawitacyjne o tak wielkiej masie i gęstości, z których nawet światło nie może uciec. Jednak w 1931 roku indyjski astrofizyk Subrahmanyan Chandrasekhar wyliczył maksymalną masę białego karła, którą dzisiaj nazywany „granicą Chandrasekhara”, po zwiększeniu której następuje nieunikniona zapaść gwiazdy w obiekt o niewyobrażalnej gęstości. Początkowo nie wiedziano nawet jak nazwać takie zjawisko. W niektórych publikacjach używano określenia „czarne gwiazdy”. Jednak słowo gwiazda nie oddawało prawidłowo natury takiej studni grawitacyjnej, która nie odbijała fotonów niczym ciało doskonale czarne. Dopiero pod koniec lat 60. ubiegłego wieku amerykański fizyk, prof. John A. Wheeler wymyślił i upowszechnił nazwę „czarne dziury”. Chociaż i ta nazwa nie jest do końca odpowiadająca naturze tych kosmicznych potworów, które stanowią 1 procent barionowej materii wszechświata. Dzięki badaniom profesora Stevena Hawkinga wiemy, że „czarne dziury” wcale nie są czarne i mają określoną temperaturę związaną z siłą oddziaływania grawitacyjnego na horyzoncie zdarzeń. Z pomocą mechaniki kwantowej Hawking zapoczątkował nową dziedzinę astrofizyki nazwaną termodynamiką czarnych dziur. Zajmuje się ona powiązaniem własności geometrycznych z określonymi własnościami fizycznymi, w tym przede wszystkim temperaturą, energią i entropią.
Czytaj 46% taniej przez 4 miesiące
Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Czytaj bez ograniczeń artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.
Naukowcy z Hong Kongu opracowali nowatorską metodę wykrywania najstarszych gwiazd powstałych niedługo po Wielkim Wybuchu, nazywanych gwiazdami populacji III. Może to być milowy krok dla astronomii w kierunku zrozumienia początków wszechświata.
Dopiero co oswoiliśmy się z paradygmatem istnienia ciemniej materii we wszechświecie, a już pojawiają się nowe badania i hipotezy, które całkowicie odrzucają ten model kosmologiczny. Czy podręczniki do fizyki znowu trzeba będzie pisać od nowa?
NASA szuka tańszego i prostszego sposobu na realizację jednego ze swoich priorytetowych naukowych projektów - sprowadzenie na Ziemię próbek gleby zebranych na Marsie przez łazik Perseverance (ang. Wytrwałość).
Zmarł profesor Peter Higgs, brytyjski laureat Nagrody Nobla z fizyki z 2013 r. Jego koncepcja istniejącego w próżni pola spajającego cząstki elementarne została udowodniona w 2012 r., kiedy w CERN odkryto cząstkę skalarną nazywaną bozonem Higgsa.
Dlaczego we wszechświecie materii jest więcej niż antymaterii? To pytanie fundamentalne w wyjaśnieniu zagadki powstania wszystkiego co istnieje. Przypuszcza się, że za odpowiedzią na to pytanie kryją się neutrina.
W ramach projektu LeopardISS na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zostanie przeprowadzony eksperyment z zakresu sztucznej inteligencji. Autorami są Polacy.
Manipulacja czasoprzestrzenią nie jest sprzeczna z prawami fizyki. To oznacza, że możemy przemieszczać się w kosmosie z prędkością WARP. To otworzyłoby przed ludzkością nowe możliwości eksplorowania nawet najodleglejszych części Drogi Mlecznej.
Naukowcy z Hong Kongu opracowali nowatorską metodę wykrywania najstarszych gwiazd powstałych niedługo po Wielkim Wybuchu, nazywanych gwiazdami populacji III. Może to być milowy krok dla astronomii w kierunku zrozumienia początków wszechświata.
Statek kosmiczny Starliner na dniach ma wyruszyć w swój pierwszy załogowy lot na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS), uniezależniając USA od rosyjskich rakiet Sojuz. Ameryka będzie dysponować całą flotą kapsuł i promów kosmicznych.
Dopiero co oswoiliśmy się z paradygmatem istnienia ciemniej materii we wszechświecie, a już pojawiają się nowe badania i hipotezy, które całkowicie odrzucają ten model kosmologiczny. Czy podręczniki do fizyki znowu trzeba będzie pisać od nowa?
Chiny wystrzeliły w piątek sondę kosmiczną, która ma dotrzeć na niewidoczną stronę Księżyca. Zadaniem lądownika będzie pobranie próbek gruntu. Jest to część ambitnego, chińskiego programu kosmicznego, którego celem będzie wysłanie ludzi na ziemskiego satelitę.
Rosja przedstawiła projekt rezolucji ONZ, która wzywa do podjęcia pilnych działań mających na celu przeciwdziałanie umieszczenia broni w przestrzeni kosmicznej "po wsze czasy" - informuje AP.
Rosja zawetowała na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ rezolucję przygotowaną przez USA i Japonię, która wzywała wszystkie narody do przeciwdziałania "groźnemu wyścigowi zbrojeń atomowych w przestrzeni kosmicznej".
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W nocy z 16 na 17 maja kilkadziesiąt ukraińskich dronów miało atakować okupowanych przez Rosjan Sewastopol.
Barcelona pokonała na wyjeździe 2:0 Almerię - zamykającą tabelę drużynę, która żegna się z ligą hiszpańską. Roberta Lewandowskiego wyręczył zdobywca dwóch bramek Fermin Lopez.
O próby porozumienia się z PiS i Bezpartyjnymi Samorządowcami na Dolnym Śląsku oskarżają PSL politycy Koalicji Obywatelskiej - pisze Onet.
Polski architekt Peter Kuczia zwyciężył w prestiżowym, międzynarodowym konkursie A’Design Award and Competition. Jury doceniło jego projekt innowacyjnej, ekologicznej kolejki miejskiej.
Marka streetwearowa Supreme miała niegdyś status kultowej. Pojawiły się jednak informacje, że jej obecny właściciel, koncern VF Corp., rozważa jej sprzedaż. Co się stało marką, o której zainteresowanie ledwie parę lat temu zabiegali giganci z wielu branż?
Jeżeli rząd nie zainterweniuje, to w tym roku 14. emeryturę otrzyma mniej osób.
Dominująca jest wersja kryminalna: celowego podpalenia, jednak z pola widzenia śledczy i służby nie tracą innych tropów, w tym możliwego sabotażu.
Część listonoszy, pracowników placówek i magazynów, czy kurierów Poczty Polskiej w czwartek o godz. 8 przestało wykonywać obowiązki służbowe. To akcja mająca pokazać zarządowi państwowej spółki brak zgody na redukcję zatrudnienia i niskie pensje.
Sytuacja w Poczcie Polskiej robi się gorąca. I nie chodzi o strajk ostrzegawczy, ale o relacje pracowników z nowym szefem państwowej spółki Sebastianem Mikoszem. „Rzeczpospolita” dotarła do treści kontrowersyjnego listu jaki napisał do pracowników.
Nie ma mowy o ogłoszeniu upadłości ani o podziale Poczty Polskiej. Za to na konto spółki w przyszłym tygodniu trafi 749 mln zł.
Izba Reprezentantów Kongresu USA, w której większość ma Partia Republikańska, przyjęła ustawę, która zmusi Joe Bidena do wysyłania broni Izraelowi.
Monachium, Tokio i Tirana to najszybciej zyskujące na popularności kierunki turystyczne nadchodzącego lata - wynika raportu Mastercard Economics Institute.
Mercedes-AMG GT63 S E Performance potrafi rozpędzić się od 0 do 100 km/h zaledwie w 2,8 s. W razie potrzeby można także pokonać pewien dystans w ogóle nie zaprzęgając do pracy podwójnie doładowanego V8.
Łączy ich niechęć do Zachodu i żądza władzy. Przywódcy Rosji i Chin w Pekinie rozmawiali o wojnie nad Dnieprem. Żaden z pisanych tam scenariuszy nie będzie po myśli Ukrainy.
Xi Jinping w czasie nieformalnego spotkania z Władimirem Putinem miał mówić o potrzebie stworzenia "nowej architektury bezpieczeństwa" na świecie.
Kilkadziesiąt ukraińskich dronów miało zostać strąconych w nocy nad Sewastopolem. Drony atakowały też port i skład paliw w Noworosyjsku.
Belgijscy naukowcy przeprowadzili badanie, które wskazuje, że w cieplejszym klimacie temperatury wzrastają latem szybciej i o więcej stopni niż zimą. W związku z tym – jak oceniają eksperci – w przyszłości prawdopodobnie będziemy doświadczać silniejszych różnic temperatur między tymi porami roku.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W nocy nad Rosją strącano ukraińskie drony, a nad okupowanym Krymem Rosjanie mieli strącać pociski ATACMS.
Tyson Fury w nocy z soboty na niedzielę czasu polskiego zmierzy się w Rijadzie z Ołeksandrem Usykiem, a stawką pojedynku będą cztery pasy mistrzowskie.
Pracodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na monitory, podstawki, okulary i soczewki dla pracowników.
Wśród krajów uznawanych za najbardziej przyjazne wobec kryptoaktywów są Argentyna, USA, a także Ukraina.
Strategia państw NATO wobec wojny Rosji z Ukrainą polega na niedopuszczeniu zarówno do wygranej Moskwy, jak i (niestety) Kijowa. Każda z tych dwóch opcji stwarza bowiem w ocenie tych państw geopolityczne zagrożenie. W przypadku pierwszym – bezpieczeństwa europejskich państw NATO, w przypadku drugim – globalnej stabilności.
Od miesięcy w przewozach kolejowych panuje recesja. Spółki liczą, że wkrótce negatywny trend się odwróci.
Zadaniem nowych władz PKO BP, Pekao czy Aliora powinno być przede wszystkim odpolitycznienie tych spółek. Ale czy to się uda?
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas