Raport PIE. Co nam dało członkostwo w UE? Gdzie mamy największe zaległości?

Dzięki akcesji nasze PKB w przeliczeniu na mieszkańca jest o 40 proc. wyższe, wzrósł także udział polskiej gospodarki w globalnych łańcuchach dostaw. Ale potrzeba więcej innowacji i poprawy jakości życia – ocenia Polski Instytut Ekonomiczny.

Publikacja: 16.04.2024 14:57

Raport PIE. Co nam dało członkostwo w UE? Gdzie mamy największe zaległości?

Foto: Fotorzepa/ Urszula Lesman

Dla państw Europy Środkowej wejście do Unii Europejskiej w 2004 r., wpłynęło pozytywnie na poziom życia mieszkańców - analizuje Polski Instytut Ekonomiczny w raporcie „Wielkie rozszerzenie. 20 lat członkostwa Europy Środkowej w UE”.

Większy udział w gospodarce unijnej

Łącznie osiem państw regionu (Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry) osiągnęło wzrost PKB per capita o 27 proc. wyższy niż w scenariuszu braku akcesji. Przy czym relatywnie największe zyski z członkostwa osiągnęły Polska, Litwa i Słowacja, a najmniejsze – Estonia i Słowenia, które silnie odczuły koszty kryzysu finansowego w Europie. W Polsce PKB w przeliczeniu na mieszkańca, z uwzględnieniem siły nabywczej, jest o 40 proc. wyższy dzięki akcesji.

Czytaj więcej

Są unijne kary za łamanie sankcji wobec Rosji. Więzienie i ogromne grzywny

Te wnioski współgrają z danymi za ostatnie 20 lat: Polska, Słowacja i Litwa były liderami wzrostu gospodarczego w latach 2004–2022 wśród ośmiu badanych państw i to one w największym stopniu zmniejszały dystans rozwojowy do Europy Zachodniej. Udział tych państw w gospodarce unijnej zwiększył się z 6 do 8,5 proc.

Polska i Litwa zwiększyły wartość generowaną w produkcji przemysłowej w tym okresie, podczas gdy UE odnotowała ponad 1 pkt proc. spadku w latach 2004–2022.

Europa Środkowa – nowe centrum eksportowe

- Jednym z najistotniejszych czynników było wpisanie się Europy Środkowej w unijne łańcuchy dostaw, co przyniosło napływ inwestycji zagranicznych, doprowadziło do pięciokrotnego wzrostu wartości eksportu towarowego i zwiększyło poziom jego zaawansowania – zauważa Marek Wąsiński, kierownik zespołu gospodarki światowej PIE, cytowany w komunikacie.

Integracja z UE stworzyła z Europy Środkowej centrum eksportowe. Chociaż większość produktów i usług była dostarczana do UE, niemal połowa wartości dodanej trafiała ostatecznie – dzięki pośredniemu eksportowi – na rynki całego świata. W każdym 1 USD eksportu państw UE-8, 63 centy były generowane wewnątrz tych państw.

Poprawa jakości życia

Rozszerzenie UE poza korzyściami ekonomicznymi, przyniosło nowym członkom również sukces społeczny. We wszystkich ośmiu państwach regionu znacząco wzrosły wartości wskaźników mierzących jakość życia. Dotyczy to oczekiwanej długości życia, skolaryzacji, czyli długości lat przeznaczanych na naukę, i poziomu dochodu na mieszkańca. Najwyższy poziom wskaźnika HDI ma obecnie Słowenia (23. miejsce na świecie), zaś najniższy Węgry (46. miejsce). Wartość HDI dla Polski wyniosła 0,875, co daje jej 34. miejsce spośród 191 ocenianych państw.

Dodatkowo, zagrożenie ubóstwem spadło poniżej średniej unijnej w pięciu z ośmiu analizowanych państw członkowskich, a percepcja korupcji zmalała wszędzie poza Węgrami i Słowenią. Poprawie uległ też poziom życia na wsi.

Czytaj więcej

Zagraniczne firmy zaczęły nieco lepiej oceniać Polskę. Stanęliśmy na podium

Sektor usług IT dwa razy większy

Państwa regionu Europy Środkowej w latach 2008-2021 niemal podwoiły wartość dodaną generowaną w sektorze usług ICT z 24,4 mld EUR do 45,1 mld EUR. W odniesieniu do całości PKB, w całej UE nastąpił wzrost udziału usług ICT z 3,4 proc. do 4,1 proc.

- W ciągu ostatnich 20 lat wartość dodana sektora usług IT podwoiła się. Obecnie spośród krajów UE-8 sektor ten jest największy w Polsce i Czechach i odpowiada łącznie za niemal dwie trzecie całej wartości dodanej – zwraca uwagę Ignacy Święcicki, kierownik zespołu gospodarki cyfrowej PIE.

Potrzeby wciąż duże

Jednocześnie eksperci PIE wskazują obszary, gdzie jeszcze nie udało się nadrobić dystansu do zachodnich państwa UE. Dotyczy to m.in. rozwoju sektora ICT, innowacji, transformacji energetycznej i ochrony klimatu, itp.

Do obszarów wymagających poprawy wciąż można zaliczyć ochronę zdrowia, tu wydatki wciąż plasują region w europejskim "ogonie". Szczególnie niski udział tych wydatków w stosunku do PKB odnotowuje Polska.

Dwie dekady przyniosły ogromne przemiany społeczno-ekonomiczne w regionie – czytamy w raporcie. Jednocześnie obraz tej transformacji ukazuje łatwo dostrzegalny cel na kolejne dwie dekady. Europa Środkowa powinna utrzymać tempo w niwelowaniu luki dochodowej z Europą Zachodnią.

Przede wszystkim potrzebne są działania jakościowe, które zwiększą potencjał regionu w poziomie życia (np. ochrona zdrowia), w potencjale naukowo-technologicznym czy w najnowocześniejszych sektorach gospodarki, takich jak usługi cyfrowe czy nowych technologiach przemysłowych umożliwiających eksport dóbr wysokiej techniki.

Dla państw Europy Środkowej wejście do Unii Europejskiej w 2004 r., wpłynęło pozytywnie na poziom życia mieszkańców - analizuje Polski Instytut Ekonomiczny w raporcie „Wielkie rozszerzenie. 20 lat członkostwa Europy Środkowej w UE”.

Większy udział w gospodarce unijnej

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Gospodarka
Na ile lat wojny wystarczy Ukrainie konfiskata wszystkich rosyjskich aktywów
Gospodarka
Francja zachowała niższy rating, inwestorów to nie zniechęca
Gospodarka
Ukraina kończy z sowieckim modelem socjalnym. Zamiast „należy się”, będzie „zapracuj”
Gospodarka
Bezrobocie w Niemczech rośnie, we Francji jest już wysokie, ale ma zmaleć
Gospodarka
„Niezauważalna poprawka" zaostrza sankcje USA wobec Rosji
Materiał Promocyjny
Co czeka zarządców budynków w regulacjach elektromobilności?